Πριν 12 περίπου χρόνια, το πολύ γνωστό περιοδικό TIME, δημοσίευσε ένα εντυπωσιακό άρθρο με τίτλο «Inflammation: The Secret Killer” που συνοδευόταν από ένα εκπληκτικό εξώφυλλο. Το άρθρο διαβάστηκε από εκατομμύρια αναγνώστες και αποτέλεσε την βάση για την ανάπτυξη μιας καινούργιας προσέγγισης στις περισσότερο θανατηφόρες παθήσεις του αιώνα μας δηλαδή τις καρδιακές παθήσεις, τον καρκίνο και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Εκατοντάδες άρθρα σε διάφορα περιοδικά και ιστότοπους ακολούθησαν το αρχικό και έτσι άρχισε να διαμορφώνεται μια καινούργια νοοτροπία για την αντιμετώπιση της νέας αυτής πάθησης. Γιατροί και κοινό άρχισαν πλέον να μιλούν όχι μόνο για την κακή ή καλή χοληστερίνη ή την υπέρταση και στράφηκαν στην αντιφλεγμονώδη θεραπεία, με φάρμακα, συμπληρώματα διατροφής, άσκηση και πολλούς άλλους τρόπους.
Είναι γνωστό και καλά τεκμηριωμένο ότι η ζωή μας εξαρτάται από την προσαρμογή μας στο επιθετικό εξωτερικό μας περιβάλλον. Η προσαρμογή αυτή εξασφαλίζεται από το ανοσοποιητικό μας σύστημα, που μας παρέχει κάθε στιγμή τα όπλα για να αμυνόμαστε στα χιλιάδες εξωγενή βλαπτικά ερεθίσματα. Χωρίς το ανοσοποιητικό μας σύστημα, τα μικρόβια, οι ιοί, τα αλλεργιογόνα, οι ακτινοβολίες και τόσα άλλα θα μας είχαν σκοτώσει αμέσως μόλις γεννιόμασταν. Το ανοσοποιητικό σύστημά μας είναι ακόμη υπεύθυνο και για την επούλωση των βλαβών στο δέρμα, το έντερο, τα νεφρά και σε άλλα όργανα, που μας προκαλούν τα τραύματα, το κρύο, η ζέστη κ.ά.
Η άμυνα αυτή είναι άμεση, εκδηλώνεται σε δέκατα του δευτερολέπτου και όλες σχεδόν τις φορές συνοδεύεται από πόνο, που σκοπό έχει την ενημέρωσή μας για το πρόβλημα έτσι ώστε να κάνουμε ότι μπορούμε για να αποφύγουμε το βλαπτικό ερέθισμα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται οξεία φλεγμονή και τις περισσότερες φορές ο οργανισμός μας την αντιμετωπίζει με επιτυχία, ενώ κάποιες άλλες χρειάζεται ενίσχυση από τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα για να την περιορίσει σε διάρκεια και ένταση.
Καινούργιες μελέτες έδειξαν ότι πολλές φορές, για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους, ο οργανισμός δεν καταφέρνει να ελέγξει πλήρως την οξεία φλεγμονή και αυτή εξελίσσεται σε χρόνια φλεγμονή. Η τελευταία αποτελεί μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση, διότι η σύγκρουση του ανοσοποιητικού μας συστήματος με το βλαπτικό ερέθισμα συνεχίζεται στο διηνεκές, οι καταστροφές και οι επουλώσεις διαδέχονται η μία την άλλη και ο οργανισμός μετά από χρόνια κουράζεται να πολεμά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την κυριαρχία του βλαπτικού αιτίου και, κατά συνέπεια, την προοδευτική, ολική καταστροφή των οργάνων και το θάνατο, εάν αυτή αφορά ζωτικά όργανα, όπως την καρδιά, τα αγγεία, τον εγκέφαλο, τα νεφρά κ.λπ.
Δυστυχώς, η κατάσταση αυτή πολλές φορές δεν διαθέτει κάποιο ενοχλητικό σύμπτωμα, όπως είναι ο πόνος, για να προειδοποιήσει και να ενεργοποιήσει το άτομο ώστε να λάβει κάποια προληπτικά μέτρα ή κάποια θεραπεία.
Παθήσεις που εξελίσσονται, όπως φαίνεται, ακολουθώντας τους κανόνες της χρόνιας φλεγμονής είναι:
- τα καρδιαγγειακά προβλήματα (στηθάγχη, έμφραγμα),
- το εγκεφαλικό επεισόδιο,
- οι καρκίνοι του εντέρου,
- ο διαβήτης,
- η νόσος του Αλτσχάιμερ,
- η ρευματοειδής αρθρίτιδα και πολλές άλλες.
Πρόσφατες ερευνητικές και επιδημιολογικές μελέτες έχουν δώσει πολλές ενδείξεις και αρκετές αποδείξεις πάνω στις οποίες στηριζόμαστε ώστε να μπορέσει να οργανωθεί από εμάς κάποια άμυνα, για να βοηθηθεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα στο χρόνιο αγώνα του.
Δυστυχώς ακόμη δεν έχουν δημιουργηθεί τα ειδικά φάρμακα γι’αυτές τις καταστάσεις, αλλά ήδη γίνονται σε πολλά εργαστήρια οι κατάλληλες μελέτες.
Μέχρι να έχουμε στα χέρια μας τα ειδικά όπλα, τα οποία χρειάζονται ακόμη αρκετό χρόνο για να κυκλοφορήσουν στην αγορά, εμείς κάτι πρέπει να κάνουμε για προστασία:
- Πρώτα απ’ όλα να βελτιώσουμε την δίαιτά μας. Η ύπαρξη της “αντιφλεγμονώδους δίαιτας” που κυριαρχεί στα περιοδικά lifestyle των Η.Π.Α., για μας τους Έλληνες δεν αποτελεί κάτι το καινούργιο. Είναι η μεσογειακή ή ελληνική δίαιτα την οποία πρέπει να ξαναβάλουμε στην διατροφή μας και να αποφεύγουμε τις ξενόφερτες δίαιτες ή να τις εφαρμόζουμε μόνο για λίγο χρονικό διάστημα στις εορτές και επετείους.
- Να αποφεύγουμε το άγχος. Το άγχος έχει αποδειχθεί ότι καταστέλλει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
- Να αποφεύγουμε την παχυσαρκία. Τα λιποκύτταρα παράγουν φλεγμονώδεις ουσίες που διατηρούν την χρόνια φλεγμονή.
- Να κοιμόμαστε περισσότερο. Ο ύπνος βελτιώνει την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Να ασκούμαστε ελαφρά και να περπατάμε περισσότερο.
Ακόμη, φαίνεται ότι πολλές φαρμακευτικές ουσίες, ήδη γνωστές από αιώνες, μπορούν να βοηθήσουν. Ουσίες που ανήκουν στα συμπληρώματα διατροφής έχουν αποδεδειγμένες αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και έχουν χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία των φλεγμονωδών παθήσεων, όπως το τζίντζερ, ο κουρκουμάς, η μποσβέλια, τα ωμέγα-3 και άλλες. Εμείς οι κλασικοί γιατροί δεν θα πρέπει να είμαστε τόσο αρνητικοί στις ουσίες αυτές και να τις περιφρονούμε, αλλά αντίθετα οφείλουμε να ασχοληθούμε με ενδιαφέρον, να μάθουμε τις ιδιότητες και τη χρήση τους αλλά και τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους.
Ο Νίτσε είχε πει: «Η μόνη γόνιμη περιφρόνηση είναι εκείνη που αφορά τον εαυτό μας, γιατί έτσι μπορούμε να τον υπερβούμε και να τον ξαναπλάσουμε».