Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν συχνά κακές λέξεις στο καθημερινό τους λεξιλόγιο και όχι απαραίτητα για να προσβάλλουν κάποιον. Πολλές φορές ο λόγος που το κάνουν είναι ένας τρόπος να αποσυμπιέσουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα που προκαλούνται από διάφορες καθημερινές καταστάσεις. Παρ’ ότι το φαινόμενο αυτό έχει κατηγορηθεί πάρα πολλές φορές μέχρι σήμερα, μία μελέτη αποδεικνύει ότι τελικά το έντονο βρισίδι μπορεί να κάνει περισσότερο καλό από ότι νομίζαμε!

Η μελέτη αυτή δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neuroreport από τον ψυχολόγο Richard Stephens από το Πανεπιστήμιο του Keele, UK και την ομάδα του. Ο Stephens ζήτησε από 68 φοιτητές να καταγράψουν τις 5 πρώτες λέξεις που θα χρησιμοποιούσαν αν χτυπούσαν το δάχτυλό τους με σφυρί (ο ένας ο οποίος μπόρεσε να γράψει 5 λέξεις που δεν ήταν βρισιές, αποκλείστηκε από το πείραμα! Από τους υπόλοιπους οι πιο συνηθισμένες λέξεις ήταν αυτές που φαντάζεστε). Μετά μέτρησε πόσο χρονικό διάστημα μπορούσαν να κρατήσουν τα χέρια τους βουτηγμένα σε παγωμένο νερό 5oC. Κατά τη διάρκεια της άσκησης, οι φοιτητές μπορούσαν να επαναλαμβάνουν την πρώτη βρισιά από τη λίστα τους ή να εκστομίσουν μία ουδέτερη λέξη. Όταν έβριζαν, οι εθελοντές φοιτητές ανέφεραν λιγότερο πόνο και άντεξαν κατά μέσο όρο 40 δευτερόλεπτα παραπάνω.

«Το βρίσιμο είναι μία τόσο κοινή αντίδραση στον πόνο που θα πρέπει να υπάρχει κάποιος υποβόσκων λόγος που το κάνουμε», σημειώνει ο Stephens. Και πράγματι, τα ευρήματα καταδεικνύουν ένα θετικό σημείο: «Θα συμβούλευα τον κόσμο, όταν χτυπούν και πονούν, να βρίζουν», προσθέτει.

Το πώς η εκστόμιση απρεπούς λεξιλογίου επιτυγχάνει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα δεν είναι ξεκάθαρο. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι εμπλέκεται κάποιος μηχανισμός του εγκεφάλου που συνδέεται με το συναίσθημα. Παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι, σε αντίθεση με την κανονική γλώσσα που ελέγχεται από λίγα εξωτερικά χιλιοστά του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, η άσεμνη γλώσσα βασίζεται σε εξελικτικά πρώιμες δομές θαμμένες βαθιά στο δεξί ημισφαίριο. Μία τέτοια δομή είναι η αμυγδαλή, μία ομάδα νευρώνων σε σχήμα… αμυγδάλου (!), που μπορεί να ενεργοποιήσει μία αντίδραση fight-or-flight (πανικού) κατά την οποία ανεβαίνουν οι σφυγμοί και δεν είμαστε τόσο ευαίσθητοι στον πόνο. Πράγματι, οι σφυγμοί των φοιτητών ανέβαιναν όσο έβριζαν, γεγονός που ωθεί τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η αμυγδαλή είχε ενεργοποιηθεί. Αλλά επειδή η αμυγδαλή είναι συνδεδεμένη και με το τμήμα μνήμης του εγκεφάλου, η επανάληψη των λέξεων μειώνει τη δραστηριότητά της. Όπως σημείωσε και ο Stephens, όσο περισσότερο βρίζουμε τόσο χάνεται το συναίσθημα από τη λέξη. Και χωρίς συναίσθημα δεν μπορεί η λέξη από μόνη της να έχει το ίδιο αποτέλεσμα.

Η εξήγηση αυτή υποστηρίχθηκε και από άλλους ειδικούς. Ο ψυχολόγος Steven Pinker του Harvard University, του οποίου το βιβλίο «The Stuff Of Thought” (Viking Adult, 2007) περιλαμβάνει μία ενδελεχή ανάλυση του βρισίματος, συνέκρινε την κατάσταση με αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο μίας γάτας όταν κάποιος καθίσει κατά λάθος πάνω της. «Υποθέτω ότι το βρίσιμο ακουμπά σε ένα αμυντικό αντανακλαστικό κατά το οποίο το ζώο το οποίο τραυματίστηκε ή εγκλείστηκε σκάει σε μία οργισμένη προσπάθεια, συνοδευόμενη από μία θυμωμένη κραυγή, να ξαφνιάσει και να εκφοβίσει τον επιτιθέμενο.»

Αλλά οι βρισιές είναι κάτι παραπάνω από επιθετικότητα, εξηγεί ο Timothy Jay, ψυχολόγος στο Massachusetts College of Liberal Arts ο οποίος μελετά τις άσεμνες λέξεις τα τελευταία 35 χρόνια. «Μας επιτρέπουν να εκφράζουμε θυμό, χαρά, έκπληξη, ευτυχία. Είναι κάτι σαν την κόρνα του αυτοκινήτου. Μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα με αυτήν. Είναι μέσα σου.»

Σε ακραίες καταστάσεις, το συναισθηματικό κομμάτι του εγκεφάλου μπορεί να μετατρέψει το βρίσιμο σε επιβλαβές, όπως όταν αυτό μετατρέπεται σε φυσική βία. Αλλά όταν χτυπάς το γόνατο στη γωνία του τραπεζιού ή σου γλιστράει το σφυρί στο δάχτυλο, κάποιες προσεκτικά επιλεγμένες βρισιές μπορεί να απαλύνουν τον πόνο.

ΜΕΣΩJoelving F. “Why the #$%! Do We Swear? For Pain Relief”. Scientific American. 12/7/2009
ΠΗΓΗStephens, R.; Atkins, J.; Kingston, A. “Swearing as a response to pain”. Neuroreport. 5 August 2009 - Volume 20 - Issue 12 - pp 1056-1060. doi: 10.1097/WNR.0b013e32832e64b1
Γεννιέται στο Παρίσι το 1978. Είναι πτυχιούχος Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας από το Πανεπιστήμιο του Essex (2002) με μεταπτυχιακές σπουδές στο Marketing (Πανεπιστήμιο του Birmingham, 2003). Το 2005 προσλαμβάνεται στη φαρμακευτική εταιρεία ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε., το 2008 αναλαμβάνει υπεύθυνος marketing ογκολογικών προϊόντων της MSD ενώ από το 2011 διαχειρίζεται τα καρδιομεταβολικά προϊόντα. Επίσης, από το 2011 αρθρογραφεί συστηματικά διατηρώντας μόνιμη στήλη με θέματα επιστήμης και τεχνολογίας στο ιατρικό περιοδικό myoskeletiko.com. Είναι ιδρυτής και αρχισυντάκτης του διαδικτυακού επιστημονικού περιοδικού Medical Magazine. Παράλληλα δραστηριοποιείται ως μουσικός παραγωγός/πιανίστας από το 2006 και συνεργάζεται με διάφορα μουσικά σχήματα. Από το 2011 αποτελεί βασικό μέλος της ομάδας κινηματογραφικών παραγωγών Infowar Productions του δημοσιογράφου Άρη Χατζηστεφάνου και δημιουργεί τη μουσική επένδυση για τέσσερα βραβευμένα ντοκιμαντέρ (2011-2016).