Οι άνθρωποι συχνά αψηφούν την υπνηλία και μένουν ξύπνιοι όταν χρειάζεται προσοχή, αλλά βιώνουν μια αναπόφευκτη επιθυμία να κοιμηθούν, κατά τη διάρκεια καταστάσεων που θεωρούν βαρετές. Όμως αν νυστάζετε κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος ή μιας συνάντησης, μην κατηγορείτε τον εαυτό σας, αλλά κατηγορήστε τα νευρικά κύτταρα (νευρώνες) που βρίσκονται σε μια περιοχή του εγκεφάλου σας, γνωστή ως επικλινής πυρήνας (nucleus accumbens, NAc).
Ο επικλινής πυρήνας συνδέεται κυρίως με το μεταιχμιακό σύστημα, ένα σύνολο ανατομικών δομών που βρίσκονται μεταξύ του εγκεφαλικού φλοιού και του υποθαλάμου. Έχει έναν ρόλο διαμεσολαβητή στα κυκλώματα κινητοποίησης και ανταμοιβής, έχει συνδεθεί με τη χρήση ναρκωτικών και την εθιστική συμπεριφορά, αλλά και με τον έλεγχο του ύπνου.
Οι ερευνητές Oishi Yo, Xu Qi και Wang Lu (University of Tsukuba, Ιαπωνία) και οι συνεργάτες τους, έθεσαν ως στόχο να διερευνήσουν περαιτέρω τον ρόλο του επικλινή πυρήνα, στον έλεγχο του ύπνου. Εφαρμόζοντας τις τεχνικές της οπτο-γενετικής και της χημειο-γενετικής σε ποντίκια, κατάφεραν να δημιουργήσουν γενετικά τροποποιημένα νευρικά κύτταρα του επικλινή πυρήνα που αντιδρούν σε συγκεκριμένα φωτεινά και χημικά ερεθίσματα. Με τον τρόπο αυτό, μπορούσαν να ελέγξουν τα κύτταρα του επικλινή πυρήνα και να προκαλέσουν στα ποντίκια, βαθύ ύπνο (slow wave sleep, SWS). Διαπιστώθηκε μάλιστα, πως η ποσότητα του ύπνου SWS ήταν σημαντικά χαμηλότερη όταν υπήρχε παρουσία ερεθισμάτων κινήτρου (π.χ. παιχνίδι ή παρουσία συντρόφου), σε σύγκριση με τα ποντίκια που δεν είχαν κίνητρα διέγερσης.
Επιπλέον, η ερευνητική ομάδα προσπάθησε να εξηγήσει ποια χημική ουσία θα μπορούσε να ευθύνεται για την πρόκληση ενός επεισοδίου ύπνου SWS. Καθώς προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι η αδενοσίνη (μόριο ριβόζης, ενωμένο με την αζωτούχο βάση αδενίνη), εκτός από τη συμμετοχή της στον κυτταρικό μεταβολισμό, προωθεί και τον ύπνο, αυτή σύμφωνα με τον Δρ. Υο Oishi, “είναι ένας ισχυρός υποψήφιος για την εμφάνιση του επεισοδίου του ύπνου στον επικλινή πυρήνα”.