Το Υπέρικο είναι η κοινή ονομασία φυτών του γένους Hypericum, γνωστό και ως Βαλσαμόχορτο ή Σπαθόχορτο ή βότανο του Αγίου Ιωάννη. Η κοινή του Αγγλική ονομασία St. John’s wort προέρχεται από την παραδοσιακή του ανθοφορία και συγκομιδή, στις 24 Ιουνίου, στην εορτή του Αγίου Ιωάννη. Ένα από τα χαρακτηριστικά και άφθονα είδη στην Ελλάδα είναι το Hypericum perforatum, εγγενές σε τμήματα της Ευρώπης και της Ασίας, αλλά με κοσμοπολίτικη εξάπλωση. Αποτελεί ένα καλά μελετημένο είδος και χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα. Το Υπέρικο κατέχει εξέχουσα θέση μεταξύ των φαρμακευτικών φυτών και από αυτό έχουν απομονωθεί πολλές ουσίες, φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, υπερικίνη, υπερφορίνη, βιταμίνες κ.ά.
Το πλήθος των ευρημάτων της διεθνούς επιστημονικής έρευνας των τελευταίων ετών επιβεβαιώνει και υποστηρίζει τις αντικαταθλιπτικές ιδιότητες του φυτού. Μάλιστα, η ισχυρή παρατηρούμενη αντικαταθλιπτική δράση του Υπέρικου οφείλεται σε ένα πλήθος συστατικών του (υπερικίνη, υπερφορίνη, φλαβονοειδή κ.ά.) και όχι σε μεμονωμένες ουσίες. Έρευνες in vitro έδειξαν επιδράσεις στους νευροδιαβιβαστές και στην αγωγιμότητα των διαύλων μεταφοράς ιόντων, όπως του ασβεστίου στα νευρικά κύτταρα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα in vivo ερευνητικά μοντέλα, με ποντίκια και αρουραίους, σε διάφορες δοκιμασίες (π.χ. εξαναγκασμένης κολύμβησης, χορήγησης καφεΐνης, χορήγησης ορμόνης κορτικοστερόνης κ.ά.) που μας παρέχουν περαιτέρω πληροφορίες για την αντικαταθλιπτική δράση του φυτού. Ακόμη, σύμφωνα με κλινικές μελέτες, για τους ασθενείς με ήπια έως μέτρια κατάθλιψη, το Υπέρικο φαίνεται πως έχει συγκρίσιμη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα SSRI (ειδικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης).
Ωστόσο, στα πλαίσια της μέχρι σήμερα έρευνας, επισημαίνεται πως τα αποδεικτικά στοιχεία, σχετικά με τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του Υπέρικου, παραμένουν περιορισμένα. Αν και σε γενικές γραμμές είναι καλά ανεκτό από τον άνθρωπο, προβλήματα μπορεί να προκύπτουν είτε από παρενέργειες είτε κατά την παράλληλη χορήγησή του με άλλα φάρμακα (όπως αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά, αντιπηκτικά, στατίνες κ.ά.) ή βότανα, διότι αλληλεπιδρά σημαντικά. Επιπλέον, παραμένει ασαφές εάν θα ήταν καθόλου επωφελές για ασθενείς με σοβαρή κατάθλιψη ή κίνδυνο αυτοκτονίας.
