Ένας χαμός επικρατεί τελευταία με τις στατίνες! Τα δύο μεγαλύτερα αγγλικά ιατρικά περιοδικά, το Lancet και το BMJ, βρίσκονται στα μαχαίρια λόγω των στατινών.
Η ιστορία άρχισε το 2014, όταν το BMJ δημοσίευσε δύο άρθρα τα οποία ασκούσαν δριμεία κριτική στις στατίνες. Ο Rory Collins (Oxford University), ένας από τους βασικούς ερευνητές των στατινών, απαίτησε την απόσυρση του άρθρου από το BMJ. Μετά από ενδελεχή ανάλυση από μία ανεξάρτητη επιτροπή, το BMJ αρνήθηκε να τα αποσύρει, δημοσιεύοντας όμως και κάποιες διορθώσεις.
Το Lancet ενεπλάκη όταν δημοσίευσε ένα 30σελιδο άρθρο-αναθεώρηση από τον Collins και τους συνεργάτες του στο οποίο υποστήριζαν ότι τα προτερήματα των στατινών υποβαθμίστηκαν ενώ αντιθέτως υπερθεματίστηκαν οι ανεπιθύμητες ενέργειές τους και από την επιστημονική κοινότητα αλλά και από το κοινό.
Σε σχετικό του σχόλιο, ο αρχισυντάκτης του Lancet Richard Horton ευθυγραμμίστηκε με τον Collins ενώ υποστήριξε την προσπάθεια του τελευταίου να πολεμήσει το BMJ μέσω της Επιτροπής Ηθικής για τις Δημοσιεύσεις (Committee On Publication Ethics – COPE) λέγοντας ότι η COPE αρνήθηκε να ερευνήσει τις αυξανόμενες ανησυχίες μεγάλων βρετανών επιστημόνων.
Στη συνέχεια, το BMJ απάντησε με δήλωσή του κατά του σχολίου του Horton, σημειώνοντας ότι ο χαρακτηρισμός του για την απάντηση της COPE ήταν “ανακριβής”, ενώ δημοσίευσε για πρώτη φορά έγγραφα της COPE σχετιζόμενα με την αντιπαράθεση αυτή.
Τα έγγραφα της COPE δημοσιεύθηκαν στο διαδίκτυο από το BMJ και ξεκαθάρισαν ότι το πάνελ της COPE ερεύνησε το θέμα αλλά δε συμφώνησε με τις θέσεις του Collins και των υποστηρικτών του, υποστηρίζοντας ότι καμία από τις δύο μελέτες δεν πληρούσε τα κριτήριά της για απόσυρση. Επίσης, η COPE απέρριψε την θέση που υποστήριζε ότι είναι ανήθικο ή απρεπές να δημοσιεύει κανείς άρθρα που ασκούν κριτική στις στατίνες: “Χωρίς να έχουμε γνώμη για τη μία ή την άλλη πλευρά της συζήτησης όσον αφορά στη χρήση και τις ανεπιθύμητες ενέργειες των στατινών, είναι ξεκάθαρο ότι αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο υπάρχει ένα σεβαστό εύρος απόψεων και η λογοκρισία κάποιας από τις δύο πλευρές της συζήτησης δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό”. “Ελπίζουμε ότι η δημοσίευση εγγράφων σχετικά με τη διαμαρτυρία αυτή θα βοηθήσει στη διόρθωση του δημοσίου αισθήματος”, δήλωσε η αρχισυντάκτις του BMJ, Fiona Godlee, ενώ ζήτησε από την βασική ιατρική υπεύθυνη για την Αγγλία, Sally Davies, να δρομολογήσει ανεξάρτητη έρευνα για τα στοιχεία που υπάρχουν για τις στατίνες. Τα υποστηρικτικά έγγραφα που δημοσιεύθηκαν από το BMJ δείχνουν επίσης ξεκάθαρα ότι ο Collins αρνήθηκε τις προσκλήσεις της Goldlee για δημοσίευση των ανησυχιών του για τις επίμαχες μελέτες στο BMJ.
Επίσης, το BMJ δημοσίευσε ένα σχολιασμό από τον Harlan Krumholz του Πανεπιστημίου του Yale (που ανήκε στην ανεξάρτητη επιτροπή που αξιολόγησε την παραμονή ή όχι των μελετών στο BMJ το 2014) για την αντιπαράθεση αυτή. Ο Krumholz, παρ’ όλο που γενικά ήταν υποστηρικτικός ως προς τις στατίνες, αναφέρθηκε στους περιορισμούς των μελετών αυτών και συνέστησε να πραγματοποιηθεί ανεξάρτητη επαλήθευση των δεδομένων.
Επίσης, σε ένα του blog post ο Richard Lehman στο BMJ αναρωτιέται για τη φαιδρή υποβάθμιση των ανεπιθύμητων ενεργειών των στατινών και σημείωσε ότι οι μυικοί πόνοι και η κόπωση δεν είναι αποτέλεσμα παραπληροφόρησης του κοινού αλλά είναι πολύ συχνά φαινόμενα σε αυτούς που πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνουν σε θεραπεία στατινών. Οπότε αντί να υποβαθμίζονται είναι καλύτερο να διαλευκανθεί το γιατί υπάρχει τέτοια ασυνέπεια μεταξύ αυτού του πολύ διαδεδομένου φαινομένου και την αναφορά αυτού στις μελέτες.
Ο Lehman σημείωσε επίσης ότι η κύρια ανεπιθύμητη ενέργεια των στατινών είναι η έπαρση που προκαλεί στους υποστηρικτές της. Τα στοιχεία που υπάρχουν για την κατηγορία των στατινών είναι εξαιρετικά πολλά και τα σημεία αντιπαραθέσεων είναι περιορισμένα. Όλη η συζήτηση γίνεται τώρα γιατί το BMJ προσπάθησε να δημιουργήσει αμφιβολίες για τις στατίνες στον κόσμο μέσω δύο μικρών άρθρων. Αυτό μεταβλήθηκε σε διαφωνία για το πώς θα επικοινωνούνται τα στοιχεία στο κοινό και αυτό είναι κάτι που οι συντάκτες του Lancet πιστεύουν ότι πρέπει να γίνει χρησιμοποιώντας κυριαρχική πειθώ.
Το θέμα θα έχει και συνέχεια, όπως διαφαίνεται…
