Ένα πρόσφατο άρθρο στο The New England Journal of Medicine, με προβλημάτισε πολύ και με έκανε να σκεφτώ πιο σοβαρά την έννοια του placebo. Στο μυαλό μας όλοι, επηρεασμένοι ίσως από τις διπλές τυφλές κλινικές μελέτες που χρησιμοποιούν το placebo σαν αδρανές φάρμακο για να αξιολογήσουν την δράση του πραγματικού φαρμάκου, έχουμε υποτιμήσει σημαντικά τις πραγματικές δυνατότητες του placebo.

Και όμως υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι πολλά από τα πραγματικά φάρμακα που χρησιμοποιούμε καθημερινά δεν θα είχαν τα θεραπευτικά αποτελέσματα που τους καταλογίζουμε εάν δεν ενισχύονταν από την θεραπευτική δύναμη του placebo. To φαινόμενο αυτό είναι περισσότερο εμφανές σε φάρμακα που δρουν σε παθήσεις όπου η συμμετοχή του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος ή του Αυτόνομου Νευρικού συστήματος είναι βασικότατη για την δημιουργία ή τη θεραπεία της νόσου, όπως π.χ. ο Χρόνιος Πόνος, το Ευερέθιστο Εντερο ή η υπερλειτουργική κύστη.

Ένα κλασικό παράδειγμα που διάβασα στο Medical News Today (2/2/2015) ήταν το εξής: Είναι γνωστό ότι η θεραπεία της κεφαλαλγίας είναι από τις δυσκολότερες. Σε μια μελέτη λοιπόν χορήγησαν rizatriptan (10 mg), ένα “απoτελεσματικό” φάρμακο για τις κεφαλαλγίες το οποίο το ονόμασαν placebo και το χορήγησαν σε ασθενείς στους οποίους χορήγησαν και κανονικό placebo το οποίο ονόμασαν rizatriptan. To θεραπευτικό αποτέλεσμα δεν διέφερε στις δύο ομάδες. Όταν όμως στο πραγματικό rizatriptan έβγαλαν την ταμπέλα placebo και το ονόμασαν σωστά rizatriptan, τότε το θεραπευτικό αποτέλεσμά του αυξήθηκε κατά 50%.

Αυτό αλλά και άλλα παραδείγματα μας υποχρεώνουν να σκεφτούμε ότι το placebo δεν είναι πάντα εικονικό φάρμακα αλλά έχει διαμέσου κάποιων νευροδιαβιβαστών στο ΚΝΣ που δεν τους γνωρίζουμε ακόμη και θεραπευτικό αποτέλεσμα. Επειδή λοιπόν ο θεραπευτικός μας στόχος είναι τις περισσότερες φορές να ανακουφίζουμε τον ασθενή, καλόν είναι να επανεκτιμήσουμε τις ικανότητες του placebo και να κοιτάξουμε να τις εκμεταλλευτούμε στην καθημερινή κλινική μας πράξη.

ΠΗΓΗmyoskeletiko.com, 19/10/2015
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Έλαβε την ειδικότητα της Παθολογίας και το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1977. Έλαβε την ειδικότητα της Ρευματολογίας ως επιμελητής στη Ρευματολογική Κλινική του νοσοκομείου Cochin των Παρισίων και το διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Rene Descartes των Παρισίων (1979). Εργάστηκε στην Ρευματολογική Κλινική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών ως επιμελητής (1980-1984) και στη φαρμακευτική εταιρεία Ciba-Geigy ως επιστημονικός διευθυντής (medical director) (1985-1994). Από το 1995 μέχρι σήμερα συνεργάζεται με την Ιδιωτική Γυναικολογική Κλινική ΛΗΤΩ, ως διευθυντής του τμήματος Μυοσκελετικών Παθήσεων και Οστεοπόρωσης, ενώ παράλληλα είναι και υπεύθυνος ρευματολόγος του Ταμείου Υγείας των Υπαλλήλων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Την τελευταία 15ετία έχει συνεργαστεί με πολλές φαρμακευτικές εταιρείες ως επιστημονικός σύμβουλος. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 150 άρθρα και περιλήψεις σε ελληνικά και ξένα περιοδικά καθώς και 10 μονογραφίες, ενώ έχει δώσει περισσότερες από 700 διαλέξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για θέματα σχετικά με το μυοσκελετικό σύστημα. Είναι ιδρυτής και διευθυντής σύνταξης των ιστοτόπων www.myoskeletiko.com, www.osteonews.gr και www.xroniosponos.gr.