Είναι γνωστό ότι η ικανότητα ενός ανθρώπου να ανακαλέσει δεδομένα από τη μνήμη του περιορίζεται με το πέρασμα του χρόνου. Κάποιοι ηλικιωμένοι όμως, μπορούν να συναγωνιστούν σε μνήμη ανθρώπους κατά πολύ νεώτερούς τους, με αποτέλεσμα να ονομαστούν από τους επιστήμονες “super-agers”, δηλαδή “σούπερ”-ήλικες, όχι λόγω μεγάλης ηλικίας αλλά λόγω εξαιρετικής μνήμης.
Μία μικρή μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Northwestern University συνέκρινε 31 super-agers (με ηλικία άνω των 80 ετών) με 19 ηλικιωμένους με μέση ικανότητα μνήμης για να διαλευκάνουν το λόγο που οι πρώτοι παρουσίαζαν εξαιρετικές επιδόσεις στην επεισοδιακή μνήμη. Οι δύο ομάδες δεν διέφεραν σε δημογραφικό επίπεδο, όπως και σε ευφυία. Επίσης, και οι δύο ομάδες είχαν καλή ψυχολογική κατάσταση, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει σχετισθεί με βελτιωμένη γνωσιακή λειτουργία στους ηλικιωμένους.
Το εντυπωσιακό εύρημα της μελέτης ήταν ότι οι super-agers εμφάνισαν μεγαλύτερη συχνότητα θετικών κοινωνικών επαφών. Το ψυχολογικό αυτό αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιφέρει και δομικές αλλαγές στον εγκέφαλό τους. Πράγματι, οι επιστήμονες παρατήρησαν μία πάχυνση σε ένα τμήμα του πρόσθιου φλοιού (anterior cingulate gyrus), ο οποίος εμπλέκεται στην κοινωνική νόηση και μεγαλύτερη πυκνότητα ενός είδους νευρώνων (Von Economo neurons – VENs) στον εγκέφαλο των super-agers.
Στοιχεία από προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι εγκέφαλοι των super-agers είναι διαφορετικοί (λίγο μεγαλύτεροι στον εξωτερικό φλοιό) από αυτούς ενός μέσου ανθρώπου αντίστοιχης ηλικίας. Αυτό που οι επιστήμονες δεν γνώριζαν μέχρι τώρα είναι το αν αυτό συμβαίνει από τη γέννησή τους ή αν έχουν αναπτύξει κάποιου είδους προστασία από την ηλικιακή φθορά. Μετά από σύγκριση των εγκεφάλων 24 super-agers με 12 μέσων ηλικιωμένων (ανδρών και γυναικών) με μαγνητική τομογραφία οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι μέσα στους 18 μήνες της μελέτης οι εγκέφαλοι των μέσων ηλικιωμένων ατροφούσαν με ρυθμό διπλάσιο από τους εγκεφάλους των super-agers.
Ο συνδυασμός των δύο αυτών μελετών βοήθησε στον ορισμό του super-ager και δίνει κάποια στοιχεία για το πώς η ηλικία και οι κοινωνικές επαφές μπορούν να επηρεάσουν θετικά τον εγκέφαλο των μέσων ηλικιωμένων.
Τί μπορεί να κάνει όμως κάποιος για να διατηρήσει σε καλό επίπεδο τη γνωσιακή του λειτουργία όταν η ηλικία του αυξάνει;
Σύμφωνα με την Health ABC, μία μελέτη 2,509 ατόμων (2009), μπορούμε να μεταβάλλουμε κάποιους παράγοντες που επηρεάζουν τη γνωσιακή λειτουργία με την πάροδο του χρόνου. Αυτοί περιλαμβάνουν την τακτική άσκηση, την αποφυγή του καπνίσματος, την εκμάθηση νέων δραστηριοτήτων, την αντιμετώπιση νοητικών προκλήσεων και τέλος, τη διατήρηση στενών δεσμών με φίλους ή με την οικογένεια.
