Η κύστη κόκκυγος ή τριχοφωλεακό συρίγγιο είναι μία χρόνια φλεγμονή που εμφανίζεται στην περιοχή του κόκκυγα (στην ουρά). Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που εξηγούν το πώς δημιουργείται η κύστη κόκκυγος. Η πιο δημοφιλής από αυτές υποστηρίζει ότι οφείλεται στην διείσδυση τριχών μέσα στο δέρμα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αντιδραστικά από τον οργανισμό ένα κυστικό περίβλημα γύρω από τις τρίχες.
Στο παρελθόν, η κύστη κόκκυγος ονομάστηκε και “νόσος του Jeep” από τον Buie, καθώς ήταν πολύ συχνή σε οδηγούς στρατιωτικών τζιπ κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε παρατηρήθηκε για πρώτη φορά ότι η πολύωρη πίεση της περιοχής του κόκκυγα προκαλεί ερεθισμό με αποτέλεσμα να γίνεται ευκολότερη η είσοδος των τριχών βαθιά μέσα στο δέρμα.
Η κύστη κόκκυγος είναι πιο συχνή στους άντρες σε αναλογία 3:1 σε σχέση με τις γυναίκες. Εμφανίζεται συνηθέστερα σε ηλικίες 16-25 ετών, καθώς επίσης και σε δασύτριχα ή υπέρβαρα άτομα. Τέλος αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν κύστη κόκκυγος έχουν άτομα των οποίων η εργασία είναι καθιστική και πολύωρη.
Οι βασικές αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στον σχηματισμό της κύστης κόκκυγος είναι:
- Η αυξημένη τριχοφυΐα
- Η παχυσαρκία
- Η τριβή-πίεση του δέρματος που βρίσκεται πάνω από τον κόκκυγα
- Ο επαναλαμβανόμενος ερεθισμός ή τραυματισμός της ιεροκοκκυγικής περιοχής
Τα συμπτώματα της κύστης κόκκυγος ποικίλουν και εξαρτώνται από τη φάση στην οποία βρίσκεται:
Στη χρόνια φάση εμφανίζεται συνήθως με μία ήπια διόγκωση στην περιοχή του κόκκυγα (στην ουρά). Αυτή μπορεί να προκαλεί ευαισθησία της περιοχής όταν κάποιος κάθεται. Επίσης συχνά συνυπάρχει εκροή υγρού ή πυώδους υλικού από ένα δερματικό στόμιο που ονομάζεται συρίγγιο (ο πόρος που ενώνει την κύστη με το δέρμα). Αυτό μπορεί να προκαλέσει ρύπανση του εσώρουχου. Σε πολλούς ανθρώπους η κύστη κόκκυγος μπορεί να παραμένει για χρόνια χωρίς να δημιουργεί ιδιαίτερα συμπτώματα.
Στην οξεία φάση δημιουργείται απόστημα, δηλαδή μια πολύ επώδυνη φλεγμονώδης μάζα που συνοδεύεται από ερυθρότητα, διόγκωση και πιθανόν εκροή πύου το οποίο έχει πολύ άσχημη οσμή. Σε αυτή την περίπτωση ο πόνος είναι ισχυρός και μπορεί να συνυπάρχει και πυρετός. Σε αυτή την περίπτωση η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση.
Η διάγνωση της κύστης κόκκυγος είναι εύκολη και γίνεται με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού από τον ασθενή καθώς και με πολύ καλή κλινική εξέταση της περιοχής του κόκκυγα.
Ενέργειες που μπορούν να περιορίσουν τα συμπτώματα της κύστης κόκκυγος
- Πολύ καλή υγιεινή της περιοχής (πλύσιμο τουλάχιστον μία φορά την ημέρα και σίγουρα μετά από κάθε κένωση)
- Να αποφεύγει κανείς να κάθεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα
- Να χρησιμοποιεί μαξιλάρι όταν κάθεται
- Να χάσει βάρος
Η θεραπεία της κύστης κόκκυγος θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς.
Στην οξεία φάση η θεραπεία είναι η άμεση διάνοιξη του αποστήματος και η παροχέτευση του πύου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ταχεία ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο και την σταδιακή υποχώρηση της φλεγμονής.
Στη χρόνια φάση η μόνη αποτελεσματική θεραπεία της κύστης κόκκυγος είναι η χειρουργική επέμβαση. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα με την περίπτωση.
Η κλασική τεχνική είναι η αφαίρεση της κύστης μαζί με τα συρίγγια με νυστέρι ή με laser. Μετά την εκτομή το τραύμα μπορεί να μείνει ανοικτό και να κλείσει σιγά σιγά με καθημερινές αλλαγές, είτε να γίνει συρραφή (“κλειστή” και “ημίκλειστη” μέθοδος, που έχουν όμως υψηλότερα ποσοστά υποτροπής). Η “ανοικτή” μέθοδος έχει το πλεονέκτημα ότι παρουσιάζει πολύ μικρό ποσοστό επανεμφάνισης της κύστης κόκκυγα.
Τα τελευταία χρόνια η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας έχει εισάγει στη χειρουργική της κύστης κόκκυγος το χειρουργικό laser διοξειδίου του άνθρακα. Τα πλεονεκτήματα της χρήσης του χειρουργικού laser είναι η ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος στο χειρο
υργείο, ο μικρότερος χρόνος που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η επέμβαση (διάρκεια περίπου 15-30 min) και η επιτάχυνση της επούλωσης του τραύματος. Το σημαντικότερο όμως πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι πρακτικά εξαλείφεται ο μετεγχειρητικός πόνος. Η πιθανότητα υποτροπής της κύστης σχεδόν εκμηδενίζεται.
Η πραγματική επανάσταση όμως στη θεραπεία της κύστης κόκκυγος έχει έρθει με τη νέα πρωτοποριακή μέθοδο FiLaC. Με την τεχνική αυτή δεν γίνεται εκτομή, αλλά ενδοσκοπική εξάχνωση της κύστης κόκκυγος με laser.
Το πρώτο στάδιο της επέμβασης περιλαμβάνει την λεπτομερή χαρτογράφηση της κύστης κατά την οποία ανευρίσκονται τα όρια της βλάβης καθώς και όλα τα συρίγγια. Στη συνέχεια μέσα από μία πολύ μικρή οπή που υπάρχει συνήθως στο δέρμα (το σημείο όπου καταλήγει το συρίγγιο στο δέρμα) αφαιρείται το περιεχόμενο της κύστης που συνήθως αποτελείται από τρίχες και ιστικά ράκη. Αφού καθαριστεί η κύστη καλά από τους θυσάνους τριχών και από όλα τα φλεγμονώδη στοιχεία, στη συνέχεια εισάγεται από τη ίδια οπή μία πολύ λεπτή οπτική ίνα laser και εφαρμόζεται ακτινοβολία laser συγκεκριμένης έντασης, η οποία προκαλεί ελεγχό
μενη καταστροφή εκ των έσω της κύστης, των συριγγίων και των διακλαδώσεών τους μέσω ενός φαινομένου που ονομάζεται φωτοπηξία.
Η πρωτοποριακή μέθοδος FiLac για την κύστη κόκκυγος είναι:
- Απλή και σύντομη (διαρκεί περίπου 15-30 min)
- Ασφαλής
- Ανώδυνη (δεν υπάρχουν ράμματα)
- Αναίμακτη (δεν υπάρχει αιμορραγία)
- Μπορεί να γίνει με τοπική αναισθησία
- Δεν απαιτεί νοσηλεία
- Δεν δημιουργεί χειρουργικό τραύμα στον ασθενή
- Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του την ίδια ημέρα
- Δεν απαιτούνται παυσίπονα
- Δεν χρειάζονται απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία, υπερηχογράφημα)
- Οδηγεί στην ταχεία επούλωση της κύστης κόκκυγος προσφέροντας άμεσο και οριστικό αποτέλεσμα
- Απαιτεί ελάχιστο χρόνο νοσηλείας (day clinic), ελάχιστο χρόνο ανάρρωσης, μηδενικό κόστος αποθεραπείας
- Προσφέρει άριστο αισθητικό αποτέλεσμα καθώς αποφεύγονται οι μεγάλες τομές και οι δύσμορφες ουλές
- Αποτελεί ιδανική θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με πολλαπλές υποτροπές της κύστης κόκκυγα (μετά από αποτυχημένες χειρουργικές επεμβάσεις)
- Μειώνει τις πιθανότητες υποτροπής
- Ο ασθενής μπορεί να κάνει μπάνιο την επόμενη ημέρα.
