Ο πόνος είναι ένα από τα πολύ σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς. Υπολογίζεται ότι πάνω από τους μισούς ασθενείς με καρκίνο πονούν κατά τη διάρκεια των αντικαρκινικών θεραπειών ή κατά τη διάρκεια των μεταστατικών και τελικών σταδίων της ασθένειας.

Παρ’ όλο που τα αναλγητικά αποτελούν την κύρια οδό αντιμετώπισης του πόνου στους ασθενείς αυτούς, οι ανεπιθύμητες ενέργειες όπως η ναυτία και η δυσκοιλιότητα αλλά και η κακή χρήση αυτών οδηγούν σε μη επιτυχημένη εφαρμογή της διαχείρισης του πόνου. Μία ανασκόπηση έδειξε ότι πάνω από το 50% των ασθενών υποθεραπεύονται όσον αφορά στην αντιμετώπιση του πόνου οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι χρειάζονται εναλλακτικές προσεγγίσεις στο θέμα αυτό.

Η Αμερικανική Εταιρεία Πόνου (American Pain Society) συνιστά να χρησιμοποιούνται και φαρμακολογικές αλλά και μη φαρμακολογικές προσεγγίσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του πόνου στους καρκινοπαθείς. Ο βελονισμός, ως μη φαρμακολογική προσέγγιση, χρησιμοποιείται σε πολλές περιπτώσεις για την διαχείριση του πόνου αλλά χωρίς να είναι ακριβώς γνωστός ακόμη ο μηχανισμός δράσης του και η αποτελεσματικότητά του.

Η μεγαλύτερη μέχρι στιγμής μετανάλυση για το θέμα αυτό, συμπεριέλαβε 36 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες με συνολικά 2.213 ασθενείς και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό European Journal of Cancer Care από την ερευνητική ομάδα του H.Y. Chiu του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Ταιπέι στην Ταιβάν. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της μετανάλυσης, ο βελονισμός είναι αποτελεσματικός για την αντιμετώπιση του πόνου που σχετίζεται με όγκους ή με χειρουργείο αλλά όχι στον πόνο από χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία.

Στη μετανάλυση αυτή, ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών ήταν τα 56,7 έτη ενώ από τις 36 μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, οι 17 εστίαζαν στον πόνο από κακοήθεια, οι 11 στον πόνο από χημειοθεραπεία/ακτινοθεραπεία, οι 5 στον πόνο από χειρουργική επέμβαση και οι 3 στον πόνο από ορμονοθεραπεία. Μόνο τέσσερις μελέτες ανέφεραν συγκεκριμένα ότι η βελονιστική θεραπεία που εφαρμόστηκε βασίστηκε στη θεωρία της Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής (Traditional Chinese Medicine – TCM). Είκοσι μελέτες χρησιμοποίησαν αναλγητικά για λόγους σύγκρισης και δέκα μελέτες εφάρμοσαν μη αληθινές τεχνικές βελονισμού (σε ομάδες ελέγχου).

Σύμφωνα με τον Chiu, οι όγκοι που ασκούν πιέσεις σε οστά ή όργανα και οι χειρουργικές επεμβάσεις που διαταράσσουν τους ιστούς προκαλούν συνήθως “βλαβοδεκτικό” (nociceptive) πόνο δηλαδή σωματικό/σπλαγχνικό πόνο που αντιδρά καλύτερα στον βελονισμό. Οι τοξικές επιδράσεις των χημειοθεραπειών και των ακτινοθεραπειών προκαλούν συνήθως νευροπαθητικό πόνο, ο οποίος είναι και πιο περίπλοκος στην αντιμετώπιση. Τα μη στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα που σχετίζονται με τον πόνο από ορμονοθεραπεία μπορεί να οφείλονται και στον μικρό αριθμό μελετών (τρεις) που συμπεριλήφθηκαν στη μετανάλυση αυτή, υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Δύο βελονιστές μεγάλων αντικαρκινικών κέντρων στις Η.Π.Α. οι οποίοι ήταν και συγγραφείς σε κάποιες από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν στη μετανάλυση αυτή, εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους απέναντι στα αποτελέσματα αυτά. Υποστηρίζουν ότι η έλλειψη αποτελεσματικότητας του βελονισμού στον πόνο από χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία μπορεί να είναι αποτέλεσμα της μειωμένης εξοικείωσης των διάφορων ερευνητών με τους διάφορους τύπους πόνου. Επίσης, η Ting Bao, διευθύντρια ογκολογίας μαστού στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης, υποστήριξε ότι τα αποτελέσματα δείχνουν ότι υπήρξε μεγάλη ετερογένεια στο σχεδιασμό των μελετών και ειδικά όσον αφορά στον σχεδιασμό των ομάδων ελέγχου, κάτι που μπορεί να εξηγεί την έλλειψη αποτελεσματικότητας του βελονισμού στα άλλα τρία είδη πόνου.

Όλα αυτά συντελούν στο γεγονός ότι χρειάζεται καθορισμός νέων και καθολικών πρωτοκόλλων για το σχεδιασμό μελετών για τον βελονισμό στην ογκολογία. Το 2016 έκανε την εμφάνισή του μία νέα υποειδικότητα στην ογκολογία με το όνομα “Ογκολογικός Βελονισμός – Oncology Acupuncture” ενώ το Εθνικό Ινστιτούτο για το Καρκίνο πραγματοποίησε μία ιστορική συνάντηση με θεματολογία “Βελονισμός για τη Διαχείριση των Συμπτωμάτων του Καρκίνου“.

Πάντως, φαίνεται ότι οι καρκινοπαθείς μόνο να επωφεληθούν θα έχουν από την εφαρμογή των σωστών πρακτικών βελονισμού για την αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου, μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο των σχεδιασμών μελετών για την αξιολόγησή του.

ΜΕΣΩMulcahy N. "Acupuncture Reduces Two Types of Cancer Pain", Medscape, 14/3/2017
ΠΗΓΗChiu HY et al. "Systematic review and meta-analysis of acupuncture to reduce cancer-related pain.", Eur J Cancer Care (Engl). 2017 Mar;26(2). doi: 10.1111/ecc.12457. Epub 2016 Feb 7
Γεννιέται στο Παρίσι το 1978. Είναι πτυχιούχος Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας από το Πανεπιστήμιο του Essex (2002) με μεταπτυχιακές σπουδές στο Marketing (Πανεπιστήμιο του Birmingham, 2003). Το 2005 προσλαμβάνεται στη φαρμακευτική εταιρεία ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε., το 2008 αναλαμβάνει υπεύθυνος marketing ογκολογικών προϊόντων της MSD ενώ από το 2011 διαχειρίζεται τα καρδιομεταβολικά προϊόντα. Επίσης, από το 2011 αρθρογραφεί συστηματικά διατηρώντας μόνιμη στήλη με θέματα επιστήμης και τεχνολογίας στο ιατρικό περιοδικό myoskeletiko.com. Είναι ιδρυτής και αρχισυντάκτης του διαδικτυακού επιστημονικού περιοδικού Medical Magazine. Παράλληλα δραστηριοποιείται ως μουσικός παραγωγός/πιανίστας από το 2006 και συνεργάζεται με διάφορα μουσικά σχήματα. Από το 2011 αποτελεί βασικό μέλος της ομάδας κινηματογραφικών παραγωγών Infowar Productions του δημοσιογράφου Άρη Χατζηστεφάνου και δημιουργεί τη μουσική επένδυση για τέσσερα βραβευμένα ντοκιμαντέρ (2011-2016).